Τα ευρωπαϊκά σύνορα κινδυνεύουν περισσότερο από τον Τραμπ παρά τον Πούτιν

Του Mark Leonard

Προβλέποντας τα τρομακτικά σενάρια για τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ, τα μέσα ενημέρωσης εντόπισαν σχεδόν όλα τα ζητήματα που προκαλούν τώρα άγρυπνες νύχτες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ωστόσο, υπήρχε μια αξιοσημείωτη εξαίρεση: το ζήτημα της Γροιλανδίας.

Όταν ήμουν στο Νταβός για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες είδαν τη μοίρα αυτού του παγόβουνου μεγέθους ηπείρου ως το πιο δύσκολο ζήτημα στο διπλωματικό τραπέζι. Στις συχνές αναφορές του για την απόκτηση του νησιού, ο Τραμπ έχει νομιμοποιήσει την ιδέα ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον εξαναγκασμό για να αλλάξετε τα ευρωπαϊκά σύνορα. Αυτό που το κάνει τόσο συγκλονιστικό είναι ότι το κάνει αυτό ως ηγέτης της κύριας συμμαχίας που έχει σκοπό να προστατεύσει την ασφάλεια της Ευρώπης. Ο ηγέτης ενός ανατολικοευρωπαϊκού κράτους μου είπε ότι ανησυχούν περισσότερο για τις βλέψεις του Τραμπ στη Γροιλανδία παρά για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Για να κατανοήσω τη δυναμική γύρω από αυτήν την κρίση, πέρασα λίγο χρόνο στην Κοπεγχάγη την περασμένη εβδομάδα. Ανακάλυψα ένα έθνος σε κατάσταση σοκ και μια κυβέρνηση σε κατάσταση κρίσης. Οι κορυφαίοι σύμβουλοι του πρωθυπουργού περνούν το χρόνο τους σε ασφαλή δωμάτια προσπαθώντας να σχεδιάσουν απρόβλεπτα για ένα πρόβλημα τόσο εξωφρενικό που είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Ανησυχούν ιδιαίτερα ότι το θέμα θα συνδεθεί με τις εσωτερικές συζητήσεις και την πολιτική στη Γροιλανδία. Την Τρίτη, ο πρωθυπουργός του νησιού ανακοίνωσε ότι θα διεξαχθούν εκλογές στις 11 Μαρτίου και τα πολιτικά κόμματα της Γροιλανδίας ανταγωνίζονται όλα για να δείξουν πόσο πιστεύουν στην ανεξαρτησία – το κυβερνών κόμμα Siumut ανακοίνωσε έκτοτε ότι σχεδιάζει να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας μετά τις εκλογές.

Το σκηνικό, που ζωντανεύει μάλλον δραματικά στην τελευταία σειρά του Borgen, είναι ότι οι Γροιλανδοί αισθάνονται ότι δεν τους παίρνουν πολύ στα σοβαρά οι ελίτ της Κοπεγχάγης. Από την άλλη πλευρά, πολλοί Δανοί έχουν αρνητικές αντιλήψεις για τους Γροιλανδούς, εν μέρει επειδή βλέπουν τους χιλιάδες από αυτούς που ζουν στην Κοπεγχάγη ως επιρρεπείς σε άθλια συμπεριφορά – λίγο σαν τους Βρετανούς τουρίστες στο εξωτερικό.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στους πολιτικούς κύκλους της Δανίας συμφωνούν ότι η Γροιλανδία θα γίνει τελικά ανεξάρτητη και ότι είναι ζήτημα πότε και πώς και όχι εάν. Αλλά η διαδικασία είναι αρκετά περίπλοκη (οι Νήσοι Φερόες ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας τη δεκαετία του 1970, αλλά τα logistics ήταν τόσο περίπλοκα που η κυβέρνηση των Νήσων Φερόε εγκατέλειψε αθόρυβα την ιδέα). Μέχρι να συμβεί ωστόσο, η Δανία πρέπει να αντιμετωπίσει τις επιθυμίες του Τραμπ να αγοράσει την ημιαυτόνομη επικράτεια.

Προφανώς, η 45λεπτη συνομιλία της πρωθυπουργού της Δανίας με τον Τραμπ, η οποία όπως ευρέως αναφέρθηκε, ήταν πράγματι δύσκολη. Τόσο ο Τραμπ όσο και η Μέτε Φρεντέρικσεν είναι ευθείς. Δεν φώναξαν ο ένας στον άλλο, αλλά δεν σημείωσαν καμία πρόοδο και συμφώνησαν να συνεχίσουν τη συζήτηση μετά την ορκωμοσία. Οι Δανοί είναι χαρούμενοι που μετά τη δήλωση Τραμπ, δεν υπήρξαν άλλα επίσημα σχόλια από την κυβέρνηση, εκτός από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον υπουργό Άμυνας  Πητ Χεσγκεθ κατά τη διάρκεια των ακροάσεων για τον διορισμό τους.

Κατ’ αρχήν, η δανική κυβέρνηση θα ενδιαφερόταν πολύ να δει έναν αυξανόμενο ρόλο των ΗΠΑ στην Αρκτική. Είναι πρόθυμοι να τονίσουν ότι εναπόκειται στον λαό της Γροιλανδίας να αποφασίσει για τη μοίρα του. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης εξωτερικής πολιτικής στη Δανία εξακολουθούν να μην γνωρίζουν τι θέλει ο Τραμπ—του έχουν προσφέρει ό,τι δεν έχει κυριαρχία, αλλά δεν έχουν ακούσει καν για συγκεκριμένες απαιτήσεις σε θέματα ασφάλειας ή οικονομικά.

Η στρατηγική της Δανίας είναι, αφενός, να αποδείξει ότι δεν είναι μόνοι. Εξ ου και η περιοδεία της Φρεντέρικσεν στις πρωτεύουσες και άλλες προσπάθειες να συγκεντρώσει υποστήριξη για τη Δανία. Αλλά δεν είναι απολύτως σαφές σε τι χρησιμεύει η υποστήριξη. Είναι ζωτικής σημασίας οι ευρωπαϊκές χώρες να δείξουν αλληλεγγύη με την Κοπεγχάγη, όπως η ΕΕ μπορεί να βοηθήσει στην άμυνα ενάντια στον εμπορικό καταναγκασμό, αλλά οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν καλά ότι οι Αμερικανοί έχουν δεκάδες τρόπους να κάνουν τη ζωή τους άθλια στη Γροιλανδία και πέρα ​​από αυτήν.

Από την άλλη πλευρά, οι Δανοί δεν θέλουν να κάνουν τίποτα που θα προκαλέσει τον Τραμπ και επιδιώκουν να ηρεμήσουν τα πράγματα. Προσπαθούν να μεταφέρουν στην Ουάσιγκτον ότι το ερώτημα ξεπερνά τη Γροιλανδία και πιστεύουν ότι είναι χρήσιμο αν το δούμε στο ευρύτερο πλαίσιο των δασμών, των συζητήσεων για την εμπορική τάξη και την Κολομβία, όλους τους τομείς όπου ο Τραμπ έχει ωθήσει το βάρος της Αμερικής.

Αυτό για το οποίο ανησυχούν περισσότερο οι Δανοί, και οι Ευρωπαίοι γενικότερα, είναι μερικά από τα σενάρια που κυκλοφορούν στα δεξιά μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ. Στο podcast του, ο Ted Cruz υποστήριξε την ιδέα ενός δημοψηφίσματος για την ένταξη των ΗΠΑ στη Γροιλανδία. Δεδομένου ότι η Γροιλανδία έχει μόνο 56.000 πολίτες, θα υπήρχε σχετικά μικρό κόστος για τη χειραγώγησή της (υποσχόμενοι σε κάθε μελλοντικό πολίτη των ΗΠΑ 1 εκατομμύριο δολάρια, για παράδειγμα). Μια ομάδα Ρεπουμπλικανών Make America Great Again, εν τω μεταξύ, υποστήριξαν μια συμφωνία ελεύθερης σύνδεσης, όπως οι ΗΠΑ με ορισμένα νησιά του Ειρηνικού. Σε κάθε περίπτωση, τα συνταγματικά εμπόδια για κάθε είδους μεταγραφή θα ήταν σημαντικά. Ακόμη και αν γίνει δημοψήφισμα, θα πρέπει πρώτα να γίνουν διαπραγματεύσεις για ζητήματα δικαιοσύνης και ιθαγένειας και θα πρέπει να ψηφιστεί ένας νόμος από το κοινοβούλιο της Δανίας, το Folketing. Είναι πολύ απίθανο να επιλυθεί κάτι πριν από το 2035.

Γίνεται σαφές στην Κοπεγχάγη ότι δεν έχουν πρόσβαση στους Αμερικανούς που έχουν σημασία, οι οποίοι είναι βασικά μια μικρή ομάδα ανθρώπων με ανεπίσημες ή ημιεπίσημες θέσεις γύρω από τον πρόεδρο. Ο κατευνασμός έχει ήδη αποτύχει. Ωστόσο, οι Δανοί φαίνονται απρόθυμοι να αντισταθούν στον Τραμπ απειλώντας με αντίμετρα ή παίζοντας με τους Κινέζους. Η τρέχουσα στρατηγική τους είναι να συνδυάζουν αθόρυβα την υποστήριξη για εφιαλτικά σενάρια με καθυστέρηση και απόσπαση της προσοχής. Όπως λέει ο συνάδελφός μου Jeremy Shapiro, “βασικά ελπίζουν ότι μπορούν να τραβήξουν το ζήτημα μέχρι να τραβήξει την προσοχή του Τραμπ σε κάποιο γυαλιστερό κανάλι κάπου αλλού”.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου

πηγή capital.gr