Παρασκευή 29.03.2024

Μαρτάκι: Ο συμβολισμός πίσω από το κόκκινο βραχιολάκι του Μαρτίου

Ο Μάρτιος είναι εδώ και, παρότι φέτος είναι εντελώς διαφορετικός λόγω lockdown, κάποια πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Έτσι, πολλοί άνθρωποι και παιδιά “φορούν” και φέτος τον Μάρτιο, το λεγόμενο μαρτάκι, το οποίο φτιάχνουν από την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φορούν από την 1η ως την 31η Μαρτίου.

Τι συμβολίζει, όμως, το μαρτάκι;

Υπάρχει η γενική πεποίθηση ότι το περιβόητο κόκκινο βραχιολάκι συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, πιστεύεται μάλιστα ότι συνδέεται με τα Ελευσίνια Μυστήρια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
DIY: Φτιάξε μόνος σου το καλύτερο μαρτάκι με την τεχνική Kumihimo

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.

Έτσι, το μαρτάκι, που φτιάχνεται μία ημέρα πριν τον ερχομό του Μαρτίου και της Άνοιξης, τα παιδιά το βγάζουν στο τέλος του μήνα. Ειδάλλως, το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές, όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, ώστε να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.

Άλλωστε,  ο Μάρτιος είναι ο μήνας της εαρινής μετανάστευσης πτηνών από την Αφρικανική ήπειρο στην Ελλάδα κυρίως, αλλά και στα υπόλοιπα Βαλκάνια. Ωστόσο, δε μεταναστεύουν μόνο τα χελιδόνια, καθώς μαζί με τα υγιή χελιδόνια και τα λοιπά αποδημητικά πουλιά έρχονται και ορισμένα ασθενή. Αν το ασθενές χελιδόνι δει κόκκινο χρώμα, το αποφεύγει και δεν πλησιάζει, σε αντίθεση με το υγιές που μαζεύει την ασπροκόκκινη κλωστίτσα, την οποία βρίσκει στο ψηλό κλαδί του δένδρου και τη μεταφέρει στη φωλιά του για να αποτρέψει την χρήση της από τον ασθενή εισβολέα, ο οποίος μπορεί να κλωσήσει τα υγιή αυγά του.

Για τον λόγο αυτό της υγείας οι παλαιότεροι είχαν σκαρφιστεί την χρησιμότητα των χελιδονιών, κυρίως, και απέτρεπαν τα παιδιά να παίζουν μαζί τους και να πλησιάζουν τις χελιδονοφωλιές. Τέλος, υπάρχουν ορισμένες περιοχές στη χώρα μας, όπου το λεγόμενο μαρτάκι δε φοριέται στον καρπό του χεριού ως είθισται συνήθως, αλλά στο δάχτυλο του ποδιού.

Το μαρτάκι σε άλλες χώρες

Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο έθιμο του Μάρτη υπάρχει αλώβητο και σε γειτονικές χώρες, όπως είναι η Αλβανία. Ωστόσο, εκεί έχει το όνομα Βερόρε.

Σε άλλα μέρη οι άνθρωποι δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία. Κάποιοι άλλοι τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.

Στη γειτονική Βουλγαρία φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές, οι αποκαλούνται Μαρτενίτσα, ενώ σε κάποιες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά). Η “Μπάμπα Μάρτα” δεν είναι είναι άλλη από τη θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη.

Στην Ρουμανία σύμφωνα με την μυθολογία ο Θεός-Ηλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άντρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Ωστόσο, ένας δράκος τον απήγαγε, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι. Μια μέρα ένας νεαρός με τους συντρόφους σκότωσαν τον δράκο και απελευθέρωσαν τον ήλιο φέρνοντας την άνοιξη.

Ο νεαρός έχασε τη ζωή και βάφτηκε κόκκινο το χιόνι από το αίμα του. Από τότε συνηθίζεται όλοι οι νέοι συνηθίζουν να πλέκουν το “Μαρτισόρ”, η κόκκινη κλωστή του οποίου συμβολίζει το αίμα του νεαρού και την αγάπη προς τη θυσία και η άσπρη κλωστή συμβολίζει την αγνότητα.

Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι.

Πηγή άρθρου και φωτογραφίας: neolaia.gr 

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ