Γιατί είναι τόσο ανησυχητική η ινδική μετάλλαξη του κορονοϊού

Καθώς οι διάφορες χώρες αγωνίζονται να διανείμουν εμβόλια στον πληθυσμό τους, στο πλαίσιο της παγκόσμιας προσπάθειας περιορισμού της Covid-19 και να επιτρέψουν έτσι την επιστροφή στην κανονικότητα, η ανάδυση επικίνδυνων μεταλλάξεων του κορονοϊού απειλεί να παρατείνει την πανδημία.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η εξάπλωση της λεγόμενης μετάλλαξης δέλτα, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία, οδήγησε τις αρχές να στείλουν στρατιωτικό προσωπικό στα νέα hotspot της πανδημίας και ώθησε την κυβέρνηση να επανεξετάσει την πλήρη άρση των περιορισμών λόγω Covid, η οποία ήταν προγραμματισμένη για τις 21 Ιουνίου.

Ο Sam Fazeli, συνεργάτης του Bloomberg Opinion ο οποίος καλύπτει θέματα σχετικά με τη φαρμακευτική βιομηχανία για το Bloomberg Intelligence, απαντά σε ερωτήσεις σχετικές με τους κινδύνους που απορρέουν από τη συγκεκριμένη μετάλλαξη, αλλά και για άλλες πτυχές του ζητήματος. Η συνομιλία έχει υποστεί επεξεργασία και συμπύκνωση.

Τι ξεχωρίζει την μετάλλαξη δέλτα από άλλες μεταλλάξεις και τι την κάνει τόσο ανησυχητική;

Η μετάλλαξη δέλτα του Sars-Cov-2, επίσης γνωστή ως B.1.617.2, είναι μια λεγόμενη “ανησυχητική μετάλλαξη”, όπως και άλλες που έχουμε εντοπίσει σε προγενέστερες φάσεις, συμπεριλαμβανομένης της άλφα (εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο), βήτα (αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική) και γάμμα (ανακαλύφθηκε στη Βραζιλία).

Δύο παράγοντες διαχωρίζουν την δέλτα και την καθιστούν δυνητικά την πιο επικίνδυνη μέχρι σήμερα: πρώτον, έχει περίπου 40% υψηλότερο ρυθμό μεταδοτικότητας σε σύγκριση με την άλφα, η οποία είχε ήδη 50% υψηλότερη μεταδοτικότητα σε σχέση με το αρχικό στέλεχος του ιού. Αυτό είναι σαφώς ορατό στα δεδομένα που προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η μετάλλαξη δέλτα εκτινάχθηκε από το 1% όλων των κρουσμάτων στις αρχές Απριλίου στο 70% στα μέσα Μαΐου. Θα έχει αντικαταστήσει σχεδόν εντελώς την μετάλλαξη άλφα έως τα τέλη Ιουνίου.

Η υψηλότερη μεταδοτικότητα είναι επίσης σαφής από την αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεύτερον, θεωρείται επίσης ότι προκαλεί σοβαρότερη ασθένεια από την άλφα, μεταφραζόμενη σε περαιτέρω αύξηση του ποσοστού των κρουσμάτων για τα οποία απαιτείται νοσηλεία, παρά το γεγονός ότι οι λοιμώξεις αφορούν νεότερους ανθρώπους. Αυτό το δεύτερο πρόβλημα αυξημένης σοβαρότητας των κρουσμάτων δεν είχε επιβεβαιωθεί με άλλη μετάλλαξη μέχρι σήμερα.

Πλήττεται η μετάλλαξη δέλτα από τα εμβόλια; Υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τα εμβόλια που μπορούν να λειτουργήσουν καλύτερα εναντίον της;

Αυτό που μάλλον προκαλεί έκπληξη σχετικά με την δέλτα είναι ότι έχει χάσει τη βασική μετάλλαξη που είχε ανησυχήσει τους ανθρώπους όσον αφορά τις  βήτα και γάμμα (για να γίνουμε κάπως τεχνικοί, είναι εκείνη που βρίσκεται στη θέση 484 της αλυσίδας αμινοξέων της πρωτεΐνης ακίδας του ιού). Αυτή είναι μια από τις μεταλλάξεις που συνέβαλαν στην απώλεια απόκρισης σε ορισμένα αντισώματα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που παράγονται από τα εμβόλια.

Γνωρίζουμε ότι η δέλτα είναι λιγότερο ευαίσθητη από την άλφα στα αντισώματα που δημιουργούνται από τα εμβόλια, περίπου στα ίδια επίπεδα με την βήτα. Επίσης, τα δεδομένα δημόσιας υγείας της Αγγλίας δείχνουν ότι η πρώτη δόση των εμβολίων Pfizer-BioNTech και AstraZeneca-Οξφόρδης παρέχει μόνο περίπου 30% προστασία έναντι της δέλτα, αν και αυτό το ποσοστό αυξάνεται τουλάχιστον στο 88% μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου Pfizer και 60% μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου AstraZeneca (είναι πιθανό να αυξηθεί ακόμη περισσότερο με τη χορήγηση περισσότερων δεύτερων δόσεων στη Βρετανία).

Αυτά τα επίπεδα προστασίας είναι χαμηλότερα από αυτά που έχουν παρατηρηθεί έναντι παλαιότερων μεταλλάξεων όπως η άλφα, ωστόσο εξακολουθούν να δείχνουν ότι δύο δόσεις εμβολίων λειτουργούν αρκετά καλά έναντι της μετάλλαξης δέλτα. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι όταν εξετάσει κανείς τον ευρύτερο πληθυσμό, όπου πολλοί άνθρωποι είτε δεν έχουν εμβολιαστεί είτε έχουν λάβει μόνο μία δόση του εμβολίου, σε συνδυασμό με την υψηλότερη μεταδοτικότητα της δέλτα και την αυξημένη σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί.

Πού βρίσκεται η συγκεκριμένη μετάλλαξη όσον αφορά τον υπόλοιπο κόσμο;

Αυτό δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, καθώς το επίπεδο της γονιδιωματικής παρακολούθησης είναι χαμηλό σε τόσο πολλές χώρες. Με βάση δεδομένα από την GISAID, μια παγκόσμια προσπάθεια ανταλλαγής και παρακολούθησης πληροφοριών για ιούς, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το υψηλότερο ποσοστό της μετάλλαξης δέλτα εκτός Ινδίας, στο 70% των κρουσμάτων του. Οι ΗΠΑ κινούνται περί το 5% (με αυξητική τάση) και η Γερμανία είναι περίπου στο 2%. Η Ιταλία και η Ισπανία είναι αντίστοιχα περίπου στο 3% έως 5%.

Το ζήτημα είναι ότι πολλές από αυτές τις χώρες ακολουθούν πορεία ανοίγματος των οικονομιών τους, ενώ τα πλήρη επίπεδα εμβολιασμού τους δεν έχουν ακόμη φτάσει το κρίσιμο 50% έως 70% που απαιτείται για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού.

Πρέπει οι ΗΠΑ ή οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανησυχούν τόσο όσο το Ηνωμένο Βασίλειο;

Η εξάπλωση της δέλτα είναι ήδη εκτός ελέγχου στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο άλλες χώρες φαίνεται να βρίσκονται μόνον σε αρχικό στάδιο. Νομίζω ότι το καλύτερο που μπορεί να κάνει οποιαδήποτε χώρα όπου υπάρχει ήδη η συγκεκριμένη μετάλλαξη του ιού, είναι να εμβολιάσει τον πληθυσμό της όσο το δυνατόν γρηγορότερα, αυξάνοντας παράλληλα τα τεστ και τη γονιδιωματική παρακολούθηση. Διαφορετικά, η πρώτη ένδειξη ενός προβλήματος θα είναι ο αυξημένος ρυθμός κρουσμάτων.

Η κατάσταση του Ηνωμένου Βασιλείου σε σύγκριση με το Ισραήλ δίνει έμφαση στο γιατί η μετάλλαξη δέλτα είναι τόσο σοβαρό πρόβλημα. Το Ισραήλ κατάφερε να ελέγξει τα κρούσματά του όταν έφτασε το ποσοστό εμβολιασμού περίπου στο 50% του συνόλου του πληθυσμού του. Παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πετύχει ένα ποσοστό εμβολιασμού 42,3%, ο αριθμός των κρουσμάτων του άρχισε να αυξάνεται ραγδαία τις τελευταίες δύο εβδομάδες λόγω του συνδυασμού του πρόωρου ανοίγματος και της εξάπλωσης της δέλτα. Και, παρεμπιπτόντως, το ποσοστό εμβολιασμού στις ΗΠΑ είναι παρόμοιο με εκείνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, οπότε υπάρχουν και εκεί κίνδυνοι.

Γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο στέλνει το στρατό στις πλέον σκληρά πληττόμενες περιοχές; Για να τρομάξει τους ανθρώπους, ώστε να τηρούν κοινωνικές αποστάσεις; Ή μήπως ο στρατός μπορεί να κάνει κάτι σχετικό με τη μετάλλαξη δέλτα που οι κανονικοί επαγγελματίες υγείας δεν μπορούν να πράξουν;

Υποθέτω ότι το ζήτημα είναι η διεξαγωγή όσο περισσότερων τεστ είναι δυνατά στους ανθρώπους, κάτι που απαιτεί παπούτσια ή και στρατιωτικές μπότες στο έδαφος. Με αρκετά τεστ και αυξημένους εμβολιασμούς σε hotspot της πανδημίας, η εξάπλωση μπορεί να ελεγχθεί καλύτερα, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να καταργήσει όλους τους περιορισμούς.

Ωστόσο, όχι μόνο πιστεύω ότι η χαλάρωση όλων των περιορισμών της 21ης ​​Ιουνίου θα πρέπει να καθυστερήσει, αλλά είναι επίσης πιθανό κάποια προηγούμενα βήματα χαλάρωσης, όπως το να επιτρέπεται η λειτουργία εσωτερικών χώρων εστίασης, να χρειαστεί να αντιστραφούν προκειμένου να σταματήσει η εξάπλωση της δέλτα.

Μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο ο μεγαλύτερος κίνδυνος από πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις είναι για τα πολλά μέρη του κόσμου όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πολύ χαμηλά, σωστά;

Απολύτως. Εάν συνοψίσετε όλα όσα ανέφερα παραπάνω, ειδικά την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι της δέλτα, η καλύτερη λύση, εκτός από ένα σοβαρό lockdown, είναι τα πολλά τεστ, η απομόνωση κρουσμάτων και ο εμβολιασμός.

Μπορεί ο ιός να μεταλλαχθεί ξανά και να γίνει ακόμη χειρότερος;

Ω, σίγουρα, και σχεδόν σίγουρα το έχει ήδη κάνει. Πολλές μεταλλάξεις δεν κάνουν τίποτα ή στην πραγματικότητα εμποδίζουν την πορεία του ιού. Στην περίπτωση της δέλτα, ωστόσο, τα υψηλά επίπεδα μεταδοτικότητας, σε συνδυασμό με έναν μόνο μερικώς εμβολιασμένο πληθυσμό αυξάνουν τον κίνδυνο περισσότερα άτομα να μολυνθούν από τον ιό, καθώς και τον κίνδυνο περαιτέρω ουσιαστικών μεταλλάξεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την δέλτα στην περαιτέρω αποφυγή της ανοσίας που προκαλείται από τα εμβόλια. Μέχρι στιγμής, το βάθος της ανοσοαπόκρισης που προκαλείται από το εμβόλιο έναντι του ιού είναι αρκετό έτσι ώστε όσοι είναι πλήρως εμβολιασμένοι να είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρή ασθένεια. Αυτό όμως εξακολουθεί να αφήνει ολόκληρα τμήματα του πληθυσμού σε κίνδυνο. Γι’ αυτό συνοφρυώνομαι όταν ακούω ότι το 30% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για γονείς παιδιών και νεαρών ενηλίκων που δεν έχουν ακόμη δικαίωμα εμβολιασμού; Πρέπει να τους κρατήσουν με “σφιγμένα τα λουριά” αυτό το καλοκαίρι; Να ακυρώσουν κάθε ταξίδι μεγάλων αποστάσεων;

Τα παιδιά μέχρι στιγμής διατρέχουν πολύ μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρή νόσο Covid-19, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εντελώς ασφαλή. Όσον αφορά τους εφήβους, το εμβόλιο είναι ήδη διαθέσιμο. Για εκείνους, ωστόσο, που δεν μπορούν να το λάβουν ή δεν έχουν πρόσβαση σε αυτό, πρέπει να συνεχιστεί η χρήση μη φαρμακευτικών προληπτικών μεθόδων, όπως η χρήση μάσκας και οι αποστάσεις, έως ότου τα κρούσματα στην κοινότητα υποχωρήσουν τόσο χαμηλά που ο κίνδυνος μόλυνσης να καταστεί ελάχιστος.

Επίσης, ίσως χρειαστεί να επανεξετάσουμε τις εκτιμήσεις κινδύνου για τα παιδιά εάν η μετάλλαξη δέλτα, κάποιο παράγωγό της ή άλλες μεταλλάξεις αποδειχθούν χειρότερες για εκείνα. Γνωρίζουμε ήδη ότι περισσότεροι νέοι άνθρωποι νοσηλεύονται στο Ηνωμένο Βασίλειο με την μετάλλαξη δέλτα σε σχέση με ό,τι συνέβαινε με προηγούμενες μεταλλάξεις.

Ο ιός Sars-Cov-2 είναι μέχρι στιγμής πάντα ένα βήμα μπροστά μας. Πρέπει να ανακτήσουμε την πρωτοβουλία, κάτι το οποίο είναι εφικτό μόνο με υψηλά επίπεδα εμβολιασμού και αδιάκοπα τεστ.

Πηγή άρθρου και φωτογραφίας: www.capital.gr